Tefekkür yolculuğumuzda; Denizler Âlemi.

Zira Kur’an-ı Kerim, yeryüzünü bir beşik, dağları birer direk, denizleri ise içinde hazinelerin saklandığı birer depo olarak tasvir eder. Bu ıslak ve derin âlemde, Rezzâk isminin (rızık veren) en parlak tecellilerini ve suyun kaldırma kuvvetinde gizli olan Rahmet hakikatini görelim.

1. Bilimsel Nazarla: Derinlerdeki Hayat ve Işık

Bilimsel araştırmalar, güneş ışığının ulaşamadığı o karanlık dip denizlerde bile hayat olduğunu isbat etmiştir. Normal şartlarda, fotosentez olmadığı için hayatın olmaması gerekirken, orada bambaşka bir nizam işler.
* Karanlıkta Işık: O zifiri karanlıkta yaşayan bazı balıklar, kendi vücutlarında kimyasal reaksiyonla ışık üretirler (Biyolüminesans). Bu, onlara o karanlıkta hem yol gösterir hem de avlarını cezbeder. Tesadüfün, hiç görmediği bir karanlığa göre “fener” icat etmesi mümkün müdür?
* Basınca Meydan Okuma: Okyanus diplerindeki muazzam basınç altında, çelikten denizaltıların bile ezildiği derinliklerde; jel kıvamındaki nazik balıklar, o basınca dayanacak bir yapıda yaratılmıştır.
* Rengarenk Sanat: Güneşin renginin solduğu derinliklerde, mercanların ve balıkların o harika renkleri ve desenleri, “Beni gören bir Nazar var, bu sanat O’nun içindir” diye lisan-ı hal ile haykırır.

2. Kur’an-ı Kerim’de Deniz: Rızık ve Süs

Cenab-ı Hak, denizi sadece bir su birikintisi olarak değil, insana hizmet eden bir hazine olarak yaratmıştır.
Nahl Suresi 14. Ayet-i Kerime şöyledir:
> “İçinden taze et (balık) yemeniz ve takacağınız bir süs (eşyası) çıkarmanız için denizi emrinize veren O’dur. Gemilerin denizde (suları) yara yara gittiklerini de görüyorsun. Bütün bunlar O’nun lütfunu aramanız ve nimetine şükretmeniz içindir.” (Nahl, 16/14)
>
3. Risale-i Nur Nazarı: Acziyet ve Rızık Dengesi

Risale-i Nur’da Bediüzzaman Hazretleri, rızkın zekâ ve kuvvetle değil, acziyet ve fakr ile geldiğini isbat etmek için balıkları ve tilkileri mukayese eder.
* Kurnaz Tilki: Zekâsına ve gücüne güvenen, rızkının peşinde koşan tilki ve maymun gibi hayvanlar, rızklarını çok zahmetle ve az bulurlar. Sık sık aç kalırlar.
* Aptal Balık: Gücü, kuvveti ve aklı olmayan, yani tam bir acziyet içinde bulunan balıklar ise; rızıkları ayaklarına kadar gelir, zahmetsizce beslenirler. Hatta o kadar bereketlidirler ki, milyonlarca yumurta ile çoğalırlar ve insana da gıda olurlar.
Bu durum gösteriyor ki; rızkı veren Kudret, aciz ve zayıf olanı daha çok himaye etmektedir.

4. Risale-i Nur’dan İktibas: Rızık Kanunu
Bediüzzaman Hazretleri, Lem’alar adlı eserinde bu hakikati, “İktisat Risalesi” bağlamında şöyle tasvir eder:

> “Hem semiz balıkların vaziyet-i kanaatkâranesi, mükemmel rızıklarına medar olması; ve tilki ve maymun gibi zeki hayvanların hırs ile rızıkları peşinde dolaşmakla beraber kâfi derecede bulmamalarından cılız ve zayıf kalmaları, yine hırs ne derece sebeb-i meşakkat ve kanaat ne derece medar-ı rahat olduğunu gösterir.
…….Hem çok âlimlerin ve ediblerin zekâvetlerinin verdiği bir hırs sebebiyle fakr-ı hale düşmeleri ve çok aptal ve iktidarsızların fıtrî, kanaatkârane vaziyetleri ile zenginleşmeleri kat’î bir surette ispat eder ki: Rızk-ı helâl, acz ve iftikara göre gelir; iktidar ve ihtiyar ile değil. Belki o rızk-ı helâl, iktidar ve ihtiyar ile makûsen mütenasiptir. Çünkü çocukların iktidar ve ihtiyarı geldikçe rızkı azalır, uzaklaşır, sakîlleşir.”
> (Lem’alar, On Dokuzuncu Lem’a, Altıncı Nükte)
>
5. Hikmet Penceresi: Kaldırma Kuvveti mi, Rahmet Eli mi?

Fen bilimleri buna “Suyun Kaldırma Kuvveti” ve “Arşimet Prensibi” der. Bu bir tesbittir, doğrudur. Ancak tefekkür ehli için o kuvvet; İlahi Rahmetin suyu istihdam etmesidir.
Eğer suyun o özelliği olmasaydı veya suyun yoğunluğu biraz daha az olsaydı; o devasa gemiler, tonlarca yükle birlikte batıp giderdi. Denizler arası ticaret, ulaşım ve Nahl suresinde geçen “suları yara yara gitme” nimeti olmazdı. Demek ki su, kendi başına bizi kaldırmıyor; onu bir beşik gibi musahhar eden (emre amade kılan) Allah’ın rahmetidir.